Là thể loại còn khá mới mẻ với khán giả Việt Nam nhưng world music vẫn được một số nghệ sĩ tâm huyết theo đuổi và phát triển vì nét quyến rũ, thú vị trong những kết hợp lạ lẫm của nó.
Gần đây, khán giả có dịp thưởng thức tiết mục trình diễn theo thể loại world music trong đêm bán kết 6 cuộc thi Tìm kiếm tài năng Việt, phát trên sóng VTV3, đó là ca khúc Ngồi tựa song đào
được “ca nương” 18 tuổi Nguyễn Kiều Anh trình diễn bằng cách kết hợp
giữa lối hát nảy hạt của ca trù với tiếng Anh trên nền đàn tranh và nhạc
điện tử. Việc Kiều Anh vào chung kết với số tin nhắn bình chọn cao nhất
chứng tỏ sự kết hợp mới mẻ này đã tạo nên sức hút với khán giả.
Nguyễn Kiều Anh hát Ngồi tựa song đào theo thể loại world music tại bán kết Tìm kiếm tài năng Việt 2013
Ảnh: ÂN NGUYỄN
Mới lạ nhưng thân quenẢnh: ÂN NGUYỄN
Cũng như các thể loại âm nhạc phổ biến khác như rock hay jazz, world music không có tên tiếng Việt tương ứng và có nhiều cách định nghĩa. Theo nhạc sĩ Quốc Trung, world music là thể loại âm nhạc không biên giới, khai thác các chất liệu âm nhạc dân gian của các vùng miền, không bó buộc trong phong cách thể hiện mà có thể pha trộn các thể loại âm nhạc với nhau. Nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn cho rằng từ “world music” được hiểu rộng là bất kỳ sự kết hợp nào, trong đó sự kết hợp giữa những nét giai điệu phương Đông và nền hòa thanh, tiết tấu của phương Tây là cách giải thích dễ hiểu nhất về world music hiện nay.
Tuy còn khá lạ lẫm với phần đông khán giả nhưng trên
thực tế, world music đã được nhiều nghệ sĩ Việt Nam theo đuổi từ nhiều
năm qua với những sản phẩm nghệ thuật chất lượng được giới thiệu đến
công chúng. Nhạc sĩ Quốc Trung được biết đến là người tâm huyết và đam
mê theo đuổi world music cũng đã thực hiện được 2 dự án gây tiếng vang
là Đường xa vạn dặm (2004) và mới đây là Nguồn cội - dự án được mở đầu bằng đêm nhạc Khởi nguồn
hồi tháng 9-2012 với sự tham gia của ca sĩ Thanh Lam, nhạc sĩ - nghệ sĩ
quốc tế người Pháp gốc Việt Nguyên Lê, nghệ sĩ Dhafer Youssef người
Tunisia, nghệ sĩ bộ gõ Rhani Krija người Đức gốc Morroco và ca nương trẻ
Kiều Anh.
Nói về mối “lương duyên” với world music, nhạc sĩ
Quốc Trung giải thích: “Tôi không chọn world music mà chỉ lựa chọn phong
cách mình yêu thích cũng như nghĩ mình sẽ thể hiện nó tốt nhất. Sau
này, tôi mới biết nó được gọi là world music. World music cho phép tôi
thể hiện được khả năng và cá tính mình nhiều nhất. Nét quyến rũ của nó
là dù mới và hiện đại nhưng lại rất đỗi thân quen”.
Nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn cũng là người thường
xuyên sáng tác và biểu diễn cùng ban nhạc Sài Gòn Big Band những nhạc
phẩm có sự pha trộn giữa âm nhạc dân gian Việt Nam với jazz. Trần Mạnh
Tuấn sinh ra và lớn lên ở miền Bắc nên world music của anh sử dụng rất
nhiều nét âm nhạc dân gian Bắc Bộ, những giai điệu của người H’Mông cùng
một số giai điệu hát xẩm. Nhưng không phải tất cả các nét dân gian đều
sử dụng được mà phải tìm đến một sự phù hợp để phát triển, thậm chí có
thể thêm vào nhạc điện tử, những sự ngẫu hứng của jazz hay những tiết
tấu châu Phi. Nếu biết cách làm thì tác phẩm sẽ rất phong phú.
Cầu nối với thế giới
Vì đặc điểm cho phép người làm nhạc thỏa sức sáng tạo
nên có thể thấy các ca khúc world music hiện nay hội đủ cả yếu tố
truyền thống dân tộc và nền hòa thanh hiện đại của thế giới, thậm chí có
thể kết hợp cả ngoại ngữ.
Chẳng hạn, tác phẩm world music Ngồi tựa song đào mà Kiều Anh thể hiện ở bán kết Tìm kiếm tài năng Việt vừa qua chính là phiên bản từng được nhạc sĩ Quốc Trung mang đi biểu diễn tại Roskilde Festival ở Đan Mạch năm 2006. Ngồi tựa song đào
vốn là một bài dân ca quan họ Bắc Ninh nhưng với mong muốn tác phẩm
không chỉ dừng lại ở một bài hát dân gian mà sẽ trở thành một tác phẩm
mới có tính toàn cầu hơn, nhạc sĩ Quốc Trung đã cùng nhạc sĩ Xinh Xô
phát triển thêm một đoạn nhạc và nhờ nhạc sĩ Xinh Xô đặt phần lời tiếng
Anh.
Nếu lùi xa hơn về quá khứ thì từ năm 1996, 2 nghệ sĩ
Pháp gốc Việt là Nguyên Lê và Hương Thanh cũng từng ra mắt thành công
album Tales from Vietnam (Những chuyện kể từ Việt Nam) bao gồm những bài dân ca quen thuộc như Người ở đừng về, Lý cây đa, Lý ngựa ô…
được phối với nền nhạc jazz và đã giành được những giải thưởng âm nhạc
của Pháp như Diapason d’Or, Choc du Monde de la Musique… Không chỉ gây
tiếng vang lớn với thính giả phương Tây, Tales from Vietnam cũng đã góp phần giới thiệu các làn điệu dân ca quen thuộc của Việt Nam đến với họ.
Từ đó có thể thấy rằng những tác phẩm dân ca Việt
Nam khi thể nghiệm theo phong cách world music sẽ trở nên gần gũi, dễ
cảm nhận hơn đối với bạn bè quốc tế. Theo nghệ sĩ Trần Mạnh Tuấn, việc
đưa những chất liệu hiện đại như jazz vào nhạc dân gian sẽ giúp các tác
phẩm world music trở thành cầu nối để khán giả Việt Nam có thể tiếp cận
với âm nhạc đương đại cũng như để nói chuyện với bạn bè quốc tế và giúp
họ hiểu thêm về âm nhạc dân gian Việt Nam. Nhạc sĩ Quốc Trung thậm chí
còn khẳng định: “World music chính là giải pháp để nghệ sĩ của những
nước chưa phát triển bước ra ngang bằng và bình đẳng với thế giới”.
Giàu tiềm năng
Nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn nhận định: “Thật ra
Việt Nam đi sau thế giới về world music chứ các nước trên thế giới có
world music từ nhiều năm rồi, các nước châu Âu hay Ấn Độ có rất nhiều
nghệ sĩ world music nổi tiếng thế giới. Chất liệu dân gian nước ta rất
phong phú, nếu biết khai thác, kết hợp đúng thì sẽ mang lại một màu sắc
đẹp cho công chúng nghe nhạc. Sự tiếp nhận của khán giả Việt Nam cũng
rất phong phú nên ngoài việc biểu diễn phục vụ công chúng, những người
làm công việc sáng tạo phải có trách nhiệm định hướng cho công chúng yêu
nhạc. Nếu không định hướng thì rất khó để người nghe có thể tiếp nhận
và hiểu được”.
|
KIM KHÁNH
Theo NLĐ
0 nhận xét